Powrót

Spastyczne napięcie mięśni

Ciało po udarze 2022.12.19 Zespół Redakcyjny

Spastyczność objawia się nieprawidłowym, nadmiernym napięciem mięśni. Dolegliwość ta jest między innymi następstwem udaru mózgu. Spastyczne napięcie mięśni w zależności od stopnia jego nasilenia może utrudniać codzienne funkcjonowanie, a także całkowicie uniemożliwiać wykonywanie pewnych czynności życia codziennego. Chociaż pacjenci dotknięci wzmożonym napięciem mięśni zazwyczaj zmagają się z problemami dotyczącymi kończyn dolnych i/lub górnych, zdarza się, że spastyczność mięśni może dotykać także innych części ciała.

Spis treści

Czym objawia się spastyczne napięcie mięśni?

Objawy spastycznego napięcia mięśni trudno pomylić z objawami innych chorób, bardzo często dolegliwość ta jest następstwem przebytego udaru mózgu. Pacjentom ze spastycznością mięśni często towarzyszy ból, a mimowolne skurcze  powodują trudności w poruszaniu kończynami. Bardzo często u pacjentów mamy do czynienia z tzw. efektem scyzoryka, czyli zwiększonym oporem pojawiającym się po rozpoczęciu ruchu, a także malejącym napięciem, po przekroczeniu pewnej granicy. Dodatkową oznaką spastycznego napięcia mięśniowego jest nienaturalne ułożenie kończyn. O ile w przypadku spastyczności kończyn górnych, pacjent zazwyczaj ma problemy z chwytaniem i podtrzymywaniem przedmiotów, nawet o niewielkiej wadze, o tyle w przypadku spastyczności kończyn dolnych, schorzenie utrudnia bądź nawet uniemożliwia chodzenie oraz samodzielne stanie1. Spastyczność wpływa nie tylko na fizyczne aspekty życia osoby zmagającej się z tą chorobą, ale także na ogólną jakość życia. Towarzyszą jej trudności w wykonywaniu codziennych czynności, np. ubranie się czy higiena osobista. Może wpłynąć także na samopoczucie chorego, a także zwiększyć poczucie osamotnienia. Pacjenci ze spastycznością często czują się stygmatyzowani2,3.

Spastyczność mięśni – jak zdiagnozować?

Aby postawić właściwą diagnozę, czy u pacjenta rozwija się spastyczność, lekarz przeprowadza dokładny wywiad, a także niezbędne badania fizykalne. W większości przypadków u pacjentów po stwierdzonym udarze mózgu, to wystarczy, aby postawić właściwą diagnozę. Jeśli przyczyna spastycznego napięcia mięśni jest inna, bardzo często pacjenta kieruje się dodatkowo na wykonanie innych badań, jak np. tomografii komputerowej bądź rezonansu magnetycznego.

Metody leczenia spastycznego napięcia mięśni

Spastyczność mięśni to dolegliwość, objawiająca się wzmożonym napięciem, dlatego leczenie opiera się o rehabilitację, która ma na celu rozluźnić spastykę. Rehabilitacja stosowana przy leczeniu spastyczności, bardzo często wzbogacana jest dodatkowo fizykoterapią. Aby możliwa była skuteczna rehabilitacja, pacjenci dodatkowo poddawani są leczeniu farmakologicznemu, które ma za zadanie obniżenie napięcia mięśni. Leczenie spastyczności poudarowej w stopniu umiarkowanym i znacznym jest trudne, z stosowaniem miedzy innymi leków doustnych  (baklofen, tolperyzon, tizanidyna, diazepam). Jedną z metod leczenia spastyczności kończyn jest wykorzystanie terapii toksyną botulinową typu A4. Dzięki refundacji tej terapii przez NFZ pacjenci mają możliwość bezpłatnego skorzystania z leczenia toksyną botulinową w ramach programu lekowego5. Warto dodać, że aby metody leczenia spastycznego napięcia mięśni przynosiły zamierzony efekt, należy przestrzegać systematyczności, a także wdrożyć odpowiednie leczenie i rehabilitację możliwie szybko od wystąpienia objawów.

Przeczytaj także:

1. T. Kmieć „Leczenie spastyczności i innych objawów neurologicznych”, Opieka paliatywna nad dziećmi, tom XVI, 2008
2. M. J. Schinwelski, „ Częstość występowania spastyczności u chorych po udarze mózgu. Wpływ spastyczności poudarowej na funkcjonowanie i jakość życia”, Gdańsk, 2016
3. J. Sławek, Toksyna botulinowa w leczeniu spastyczności kończyny górnej, Polski Przegląd Neurologiczny 2014, tom 10, 4, 190–201
4. Polski Przegląd Neurologiczny 2016; 12 (2): 65–79
5. https://www.gov.pl/web/zdrowie/choroby-nieonkologiczne

DRSC-PL-000039