Odległe konsekwencje zmian wynikających ze spastyczności

Objawy spastyczności mogą dać o sobie znać nawet w ciągu 2 tygodni po przebytym udarze mózgu¹. Szybka reakcja na pojawienie się pierwszych symptomów spastyczności pozwala na wdrożenie odpowiedniego leczenia, dzięki któremu można zapobiec rozwojowi tego zjawiska².

Kiedy należy wdrożyć leczenie spastyczności

Stale utrzymujące się zaburzenie napięcia mięśniowego powoduje skurcze, a także znacząco utrudnia wykonywanie ruchów rozciągających. Gdy spastyczność zaczyna sprawiać trudności w codziennym życiu, należy pomyśleć o jej leczeniu. Mogą to być kłopoty w wykonywaniu podstawowych czynności jak np. otwarcie ręki, by ją umyć³, niemożność krojenia chleba – ze względu na dużą trudność z utrzymaniem go. Również poddanie rehabilitacji może stwarzać problemy. Może to być np. kłopot z ubraniem ortezy, która pomaga w odpowiednim ułożeniu ręki albo ułożeniu nogi⁴. „Czasami napięcie mięśniowe, spastyczność, jest tak nasilona, że fizjoterapeuta z pacjentem nie osiąga kolejnych etapów poprawy sprawności, ponieważ napięcie powoduje znaczne ograniczenie ruchów, powoduje ból”⁵.

Konsekwencje nieleczonej spastyczności

Nieleczona spastyczność może doprowadzić do trwałych deformacji kończyn w obrębie mięśni i stawów, zakrzepicy, infekcji czy powstania odleżyn⁶. Zaciśnięta pięść, której nie można otworzyć,  wiąże się z wrastaniem paznokci, czemu towarzyszy ogromny ból, nieprzyjemny zapach. Podobnie jest, gdy pacjent nie może np. wyprostować ręki w łokciu. Konsekwencje wzmożonego napięcia mięśniowego nie są tylko fizyczne. Spastyczność wpływa na różne aspekty życia, również poczucie pewności siebie, problemy ze snem, może być przyczyną depresji. Niemal 40 proc. pacjentów zwraca uwagę na trudności w pracy, a drugie tyle – obniżenie chęci wykonywania codziennych czynności⁷. Ważne jest więc wczesne opanowanie spastyczności, aby zapobiegać późniejszym efektom tego stanu.

Wymierne efekty terapii leczniczej spastyczności

Spastyczność jest to zjawisko, które może wpłynąć znacznie na jakość życia, stygmatyzuje chorego⁸. Szybka reakcja i odpowiednie leczenie są jedynym sposobem, aby zapobiec pogłębianiu się spastyczności, dzięki czemu pacjent ma możliwość odzyskanie pewnej sprawności fizycznej⁹.

Wzmożone napięcie mięśniowe można i trzeba leczyć. Odpowiednio wcześnie wdrożone leczenie w połączeniu z rehabilitacją, dają większą szansę na powrót do samodzielności. W Polsce leczenie spastyczności po udarze mózgu dostępne jest nieodpłatnie – w ramach programu lekowego „Leczenie spastyczności kończyny górnej i/lub dolnej po udarze mózgu z użyciem toksyny botulinowej typu A”.

Przeczytaj także:

• Jak pomóc w codziennym funkcjonowaniu osobie po udarze mózgu?
• Mapa ośrodków leczących spastyczność toksyną botulinową bezpłatnie
• Ankieta objawów spastyczności
• Ogólne zalecenia żywieniowe dla pacjentów po udarze bez zaburzeń połykania
• Ćwiczenia po udarze – wideo

^{DRSC-PL-000127}

^Referencje:

1. Morone, G.; Baricich, A.;Paolucci, S.; Bentivoglio, A.R.; De Blasiis, P.; Carlucci, M.; Violi, F.; Levato, G.; Pani, M.; Carpagnano, L.F.; et al. Long-Term Spasticity Management in Post-Stroke Patients: Issues and Possible Actions—A Systematic Review with an Italian Expert Opinion. Healthcare 2023, 11, 783. https://doi.org/10.3390/ healthcare11060783
2.M. Schinwelski, Częstość występowania spastyczności u chorych po udarze mózgu. Wpływ spastyczności na funkcjonowanie i jakość życia chorego, praca doktorska, Gdański Uniwersytet Medyczny, 2016
3.Tamże
4. https://zyciepoudarze.pl/spastycznosc/leczenie-spastycznosci-kiedy-rozpoczac/
5. https://www.cowzdrowiu.pl/aktualnosci/post/prof-j-slawek-o-leczeniu-spastycznosci-u-pacjentow-po-udarze dostęp 06.2023
6. E.M. Urbańska, Chory ze spastycznością w codziennej praktyce pielęgniarsko-opiekuńczej, Forum Opieki Długoterminowej Kwartalnik nr 2(68), czerwiec 2016
7. Jacinto et al. Front Neurol. 2020;11:388.
8. J. Sławek, Toksyna botulinowa w leczeniu spastyczności kończyny górnej, VIA MEDICA ISSN 1734–5251
9. https://youtu.be/BrBnmsIlXFo?t=737