Chód spastyczny – czym się charakteryzuje? O czym świadczy?

Spastyczność kończyn to jedno z częściej występujących powikłań po udarze mózgu. Przyjmuje się, że dotyka ona nawet 40% pacjentów, a u większości z nich pierwsze objawy pojawiają się po kilku, kilkunastu tygodniach od wystąpienia udaru mózgu. Spastyczność dotyczy głównie kończyn górnych, jednak w części przypadków, pacjenci doświadczyć mogą także spastyczności kończyn dolnych. W zależności od nasilenia objawów możemy mieć do czynienia z trudnościami utrzymania prawidłowej pozycji ciała, czy utrudnieniami w poruszaniu się, bądź też ze zjawiskiem tzw. chodu spastycznego.

Chód spastyczny – kiedy występuje?

O chodzie spastycznym mówimy wtedy, kiedy mięśnie objęte spastycznością zaburzają ruch w stawach kolanowym i biodrowy i w związku z tym utrudniają chodzenie. Pacjenci po udarze cierpiący na niedowład, dodatkowo mogą zmagać się ze spastycznością kończyn. Objawia się to wzmożonym napięciem mięśniowym, co z kolei uniemożliwia swobodne poruszanie nogami czy rękami. W przypadku spastyczności kończyn mamy do czynienia z mimowolnym skurczem mięśni, z  nasileniem odruchów głębokich oraz zminimalizowaniem odruchów powierzchownych. Specyficzne przemieszczanie się pacjentów ze spastycznością kończyn dolnych wynika z faktu, iż utrudnione jest swobodne poruszanie kończynami, które powoduje u pacjenta skurcze i ból. Chód spastyczny jest efektem zmian powstałych wskutek udaru mózgu, a wraz z odpowiednim leczeniem i rehabilitacją pacjenci mają możliwość częściowego wyeliminowania problemów ze spastycznością¹.

Jak wygląda chód spastyczny?

Pacjenta ze spastycznością kończyn dolnych często można rozpoznać po charakterystycznym sposobie poruszania się. Ze względu na brak możliwości całkowitego zginania kończyny zarówno w stawie biodrowym, jak i kolanowym, stawiane kroki są niewielkie, zazwyczaj towarzyszy im szuranie stóp o podłoże. Dodatkowo nie sposób nie zauważyć występującej sztywności, a każdy ruch wygląda niczym nagrany w zwolnionym tempie. Zauważalne może być krzyżowanie podudzi na kształt ruchu nożyc, niejednokrotnie też pacjentom zdarza się zahaczyć o podłoże palcami stóp, a stawiana na podłożu stopa, nie dotyka go najpierw piętą, lecz palcami. Z punktu widzenia obserwatora, osoby ze spastycznością kończyn dolnych poruszają się, jakby byli czymś spętani².

Efekty leczenia chodu spastycznego

Chód spastyczny to efekt wzmożonego napięcia kończyn dolnych, jaki występuje u pacjentów po przebytym udarze mózgu. Niestabilność chodu da się jednak leczyć.
Nie w każdym przypadku jednak prowadzi to do odzyskania pełnej sprawności sprzed udaru, a ciężka praca z pacjentem połączona z rehabilitacją polega na jak najlepszym udoskonaleniu techniki poruszania się. Kluczowym elementem jest regularna rehabilitacja połączona z fizykoterapią i odpowiednim farmakologicznym leczeniem spastyczności, która pozwala na naukę chodzenia na nowo, a tym samym zminimalizowanie powielanych złych nawyków³.

Przeczytaj także:

• Spastyczność po udarze mózgu – na czym polega?
• Przeczytaj, jeśli masz problem z nogą
• Rehabilitacja po udarze – kiedy zacząć, gdzie szukać pomocy?
• Toksyna botulinowa – jeden ze sposobów leczenia spastyczności
• Jakie ćwiczenia pacjent może wykonywać samodzielnie?

1. „Leczenie toksyną botulinową spastyczności kończyny dolnej po udarze mózgu — rekomendacje Sekcji Schorzeń Pozapiramidowych Polskiego Towarzystwa Neurologicznego, Polskiego Towarzystwa Choroby Parkinsona i Innych Zaburzeń  Ruchowych oraz Interdyscyplinarnej Grupy Ekspertów”, Polski Przegląd Neurologiczny, 2016, tom 12, nr 2
2. Chód spastyczny (kurczowy)” https://fizjoterapeuty.pl/neurologia/chod-spastyczny-kurczowy.html dostęp z dnia 28.11.2022
3. T. Kmieć, „Leczenie spastyczności i innych objawów neurologicznych”, Rynia, 2003

DRSC-PL-000035