Jak pomóc w codziennym funkcjonowaniu osobie po udarze mózgu?

Po powrocie ze szpitala każdy pacjent wymaga kontynuowania leczenia w domu. To proces bardzo złożony i nie da się stworzyć uniwersalnego planu postępowania. Każdy pacjent jest inny, a jego walka o poprawę stanu zdrowia uzależniona jest od wielu czynników. Wiadomo jednak, że w kolejnych etapach odzyskiwania sprawności bardzo ważna jest codzienna praca opiekuna – niesienie pomocy przy podstawowych czynnościach, a jednocześnie wsparcie pacjenta w pracy nad samodzielnością. Jak wygląda opieka nad osobą po udarze? Zachęcamy do zapoznania się z zasadami opieki, które pomogą w domowej rehabilitacji w przypadku pacjenta leżącego.

ABC pielęgnacji skóry pacjenta

• Przede wszystkim zabiegi higieniczne muszą odbywać się codziennie. U osób po udarze mózgu zmiany na skórze mogą powstać nawet w ciągu kilku godzin, dlatego podstawą jest regularna zmiana ułożenia chorego (najlepiej co 2h z boku zdrowego, a z boku porażonego już po pół godzinie).  
• Na bieżąco trzeba obserwować wszystkie zaczerwienienia, rany oraz pęcherze pojawiające się na skórze.
• Nie podkładamy pod kolana wałków lub innych udogodnień, które mogą spowodować utrudnienie odpływu krwi żylnej. Aby poprawić krążenie oraz uniknąć zapalenia płuc – warto masować i oklepywać ciało pacjenta.
• Aby zapobiec podrażnieniom, istotne jest również utrzymanie ciała chorego w czystości. Do mycia należy używać jedynie łagodne, delikatne preparaty, a sama skóra powinna być starannie osuszona i zabezpieczona kosmetykami natłuszczającymi.
• W profilaktyce przeciwodleżynowej bardzo ważne jest to, aby pacjent nie przebywał w zawilgoconej pościeli, a skóra nie miała dłuższego kontaktu z materiałami z tworzywa sztucznego.

Zmiana ułożenia i ubieranie chorego

• Zachowajmy ostrożność podczas zmiany ułożenia – nie pociągamy kończyny niesprawnej za bark, ale obracając pacjenta obejmujemy okolicę łopatki i podłopatkową, aby uniemożliwić jej zsunięcie się i zwisanie z łóżka.
• Częstym problemem opiekuna osoby po udarze jest sposób ubierania oraz rozbierania chorego. Przede wszystkim powinniśmy być ostrożni, a zakładanie odzieży, butów zaczynamy od strony niedowładu/porażenia. Podczas rozbierania postępujemy odwrotnie – odzież zdejmujemy z części zdrowej, ponieważ będziemy mieć większe możliwości manewru.
• W przypadku ochrony barku i bioder – zwłaszcza w początkowym okresie od wystąpienia udaru – można skorzystać z temblaku. Musi on jednak spełniać wszystkie niezbędne wymogi, w tym dotyczące podparcia całego ramienia i zabezpieczenia ręki.

Odpowiednia dieta

• Dbaj też o odpowiednią dietę chorego. Powinna być zbilansowana, różnorodna i zaspokająca jego zapotrzebowanie energetyczne. Eksperci wskazują na zastosowanie diety bogato resztkowej – zwiększeniu ilości błonnika pokarmowego do 20-30 g/dobę. Choremu należy podawać owoce, warzywa, otręby, pieczywo z ziarnami zbóż oraz zadbać o odpowiednią ilość płynów (nie mniej niż 1,5 l/dobę).
• W trakcie jedzenia trzeba dostosować konsystencję pokarmu do możliwości chorego, aby zapobiec zachłyśnięciu, a po posiłku – pomóc choremu w toalecie jamy ustnej, rąk,  sprawdzeniu czy resztki jedzenia nie zalegają po stronie niedowładnej.

Pomóż w powrocie co samodzielności – otoczenie bliskich i odpowiedni sprzęt

• Przede wszystkim – aktywizacja chorego i zwiększanie zakresu wykonywanych ruchów, które może zrobić sam. Wyręczanie pacjenta nie przyniesie dobrych efektów – trzeba dać mu szansę powrotu do normalnego życia oraz wykonywania możliwie jak największej liczby czynności bez pomocy, nawet pomimo ograniczeń.
• Oprócz samodzielności to wsparcie i motywację ze strony rodziny i najbliższych można zaliczyć do kluczowych warunków powodzenia rehabilitacji. Chorzy powinni nadal uczestniczyć w życiu rodzinnym, brać udział w życiu społeczności, czy chodzić do pracy. Ale i w tym niezbędna będzie im pomoc, a nawet specjalny sprzęt.
• Powrót do domu ze szpitala może być dużym wyzwaniem, ale sukces zależy w dużym stopniu od tego, czy zapewniliśmy choremu jak najlepsze warunki do rekonwalescencji i odpoczynku. Aby ułatwić samoobsługę chorego warto zaopatrzyć go m.in. w odpowiednie łóżko, stolik nocny, szafkę na rzeczy osobiste, pulpit z regulowaną wysokością, wózek toaletowy/inwalidzki, talerze po trójnóg czy odpowiednie sztućce.

Przeczytaj także:

• Sprawdź mapę ośrodków leczących spastyczność bezpłatnie
• Spastyczność po udarze mózgu – na czym polega?
• Problemy związane z jedzeniem
• Jak rozpoznać udar mózgu? Objawy udaru
• Ogólne zalecenia żywieniowe dla pacjentów po udarze z zaburzeniami połykania
• Afazja po udarze – czym jest i na czym polega jej leczenie?