Inwestowanie w przyszłe zdrowie osób, które przeżyły udar, w systemy opieki zdrowotnej i w społeczeństwo

Na całym świecie udar mózgu jest drugą najczęstszą przyczyną zgonów i trzecią najczęstszą przyczyną zgonów i niepełnosprawności łącznie. Częstość występowania udaru mózgu rośnie wraz z wiekiem, niemniej wśród osób dorosłych w wieku powyżej 25 lat jest zatrważająca: co czwarta z nich w pewnym momencie swojego życia doświadczy udaru mózgu. Szacuje się, że tylko w tym roku 13,7 mln osób na całym świecie dozna pierwszego udaru mózgu, z czego 8,2 mln przeżyje.

W ciągu ostatnich 10 lat dokonał się znaczny postęp w zakresie poprawy opieki w nagłych wypadkach w ciągu najbliższych minut, godzin i dni po udarze, w wyniku czego wskaźniki przeżycia istotnie się poprawiły. Chociaż odzwierciedla to niesamowity postęp w leczeniu udaru w jego ostrej fazie, przeżycie udaru jest tylko pierwszym krokiem na długiej drodze do wyzdrowienia. Wiele osób zmaga się z często wyniszczającymi konsekwencjami, takimi jak paraliż, zmęczenie i sztywność mięśni, nazywana też spastycznością, dotykająca nawet ponad 25 proc. osób, które przeżyły udar.

W miarę jak coraz więcej osób przeżywa udar mózgu, oczywista staje się potrzeba udoskonalenia ścieżek opieki nad pacjentami w celu ograniczenia ryzyka powikłań oraz zapewnienia szybkiej i skutecznej rehabilitacji. Wiele osób, które przeżyły udar, traci zdolność do prawidłowego funkcjonowania w życiu codziennym, nie jest w stanie pracować zawodowo i wymaga intensywnej opieki zarówno ze strony specjalistów, jak i członków rodziny lub opiekunów. Powikłania po udarze mózgu są zatem nie tylko bardzo osobistym wyzwaniem dla każdej osoby i jej opiekunów, ale także mają szersze konsekwencje społeczne, których przyczyną może być opóźniona lub nieskoordyno­wana opieka poudarowa. Skutki te są kosztowne. Szacuje się, że roczne koszty konsekwencji udarów sięgają 891 mld dol., czyli 1,12 proc. światowego PKB. Osoby, które przeżyły udar i doświadczyły spastyczności, mogą mieć ograniczoną zdolność do wykonywania codziennych czynności, co negatywnie wpływa na ich jakość życia związaną ze stanem zdrowia. Występowanie spastyczności u osób, które przeżyły udar, może również skutkować zwiększonym obciążeniem dla ich opiekunów, u których często rozwijają się dolegliwości fizyczne i emocjonalne, takie jak lęk lub depresja.

Wraz ze wzrostem wskaźników przeżywalności udaru pojawiły się innowacyjne opcje leczenia niektórych stanów po udarze, w tym spastyczności, ale często pełne korzyści w perspektywie długoterminowej zapewnia tym pacjentom jedynie wczesne rozpoczęcie terapii. Z punktu widzenia osiągnięcia jak najlepszych wyników u osób, które przeżyły udar, jak również w szerszym interesie społecznym, kluczowe jest szybkie zapewnienie pacjentom po udarze – dostępu do diagnozy, leczenia i skoordynowanej opieki poudarowej – w tym leczenia farmakologicznego i rehabilitacji. Pozwoli to osiągnąć jak największe korzyści, do minimum ograniczyć negatywne skutki udaru i zwiększy szanse tych osób na pomyślny powrót do zdrowia i poprawę jakości życia. Niestety, w wielu krajach na całym świecie,  w tym w Polsce, taka szybka i skoordynowana diagnostyka i leczenie nie są dostępne, a brak koordy­nacji często znajduje odzwierciedlenie w słabo nakreślonych ścieżkach opieki pacjentów po udarze, co powoduje, że wielu pacjentów „gubi się” w systemie.

Jednym z krajów z determinacją dążących do zajęcia pozycji lidera postępów w zakresie opieki poudarowej są Włochy. Kraj ten dokłada starań, aby na nowo określić i udoskonalić długofalową opiekę po udarze, by lepiej służyć osobom, które przeżyły udar, oraz ich rodzinom. Włosi postanowili gruntownie zapoznać się z danymi dotyczącymi istniejących braków w opiece po udarze i wskazać rozwiązania, które przy­niosą najlepsze korzyści osobom, które przeżyły udar, w różnych regionach kraju. Wykaza­no brak finansowania, radzenia sobie z długofalowymi skutkami udaru, potrzebę dodatkowej edukacji medycznej w zakresie skutecznego leczenia powikłań udaru, w szczególności spastyczności, oraz konieczność ułatwienia dostępu do placówek medycznych osobom potrzebującym opieki po udarze. Włochy przewodzą wysiłkom na rzecz poprawy systemowej opieki nad pacjentami, którzy przeżyli udar mózgu. Brak dostępu do szybkiej i skoordynowanej opieki, na który wskazują włoscy eksperci, występuje w różnym stopniu nasilenia również w wielu innych regionach świata.

Opieka, którą pacjenci otrzymują po udarze, ma kluczowe znaczenie w zapobieganiu nawrotom, a także w utrzymaniu i optymalizacji jakości życia osób, które przeżyły udar. Niestety, obecnie mamy do czynienia ze znacznym opóźnieniem w kwestii finanso­wania konsekwentnej, długofalowej opieki poudarowej oraz opracowywania i przestrze­gania wytycznych i ścieżek opieki w porównaniu z postępami, jakie poczyniono w leczeniu i zapobieganiu ostrym udarom. Najnowsze postępy w zakresie priorytetowego traktowania zaburzeń neurologicznych i chorób niezakaźnych na szczeblach globalnym i unijnym wskazują na skalę stojącego przed nami wyzwania, aby zaradzić istniejącym nierównościom w opiece nad pacjentami z udarem mózgu i poradzić sobie z tym obciążeniem.

Tylko poprzez zapewnienie lepszego, bardziej sprawiedliwego i szybkiego dostępu do kompleksowej opieki po udarze, w tym leczenia, rehabilitacji i ogólnego wsparcia, możemy poprawić długofalowe wyniki pacjentów i umożliwić osobom, które przeżyły udar, odzyskanie dobrej jakości życia w perspektywie długoterminowej, przy jedno­czesnym zmniejszeniu obciążenia dla rodzin, systemów opieki zdrowotnej i całej gospodarki.

Na podstawie:

https://www.reuters.com/plus/tbd-media-group/global-campaigns/investing-in-the-future-health-of-stroke-survivors-healthcare-systems-and-society – dostęp z dnia 25.09.2024

ALLSC-PL-000212