Ćwiczenia dla osób z zaburzeniami mowy po udarze
Dyzartria to zaburzenie mowy utrudniające zrozumienie wypowiedzi chorego lub zmniejszające jego możliwości porozumiewania się. Wynika z uszkodzenia różnych struktur mózgu oraz dróg nerwowych sterujących mięśniami biorącymi udział w tworzeniu mowy. Diagnozą i leczeniem dyzartrii zajmuje się logopeda lub neurologopeda. W terapii tego zaburzenia mowy istotne są regularne ćwiczenia. Zobacz, jak możesz ćwiczyć samodzielnie dzięki instrukcjom przygotowanym przez mgr Paulę Grzeszczuk i mgr Paulinę Kloczkowską-Lech, logopedki, pracujące na oddziałach neurologii i rehabilitacji neurologicznej.
Transkrycja:
Ćwiczenia dla osób z zaburzeniami po udarze mózgu
rozwiń
Dzień dobry, nazywam się Paula Grzeszczuk.
Ja nazywam się Paulina Kloczkowska-Lech.
Jesteśmy logopedkami, które na co dzień pracują z osobami po udarze mózgu. Pracujemy na oddziale neurologii i na oddziale rehabilitacji neurologicznej.
Jeśli masz dyzartrię, czyli trudności z mówieniem po udarze mózgu, możesz skorzystać z ćwiczeń, które przygotowałyśmy.
Podczas ćwiczeń lustro nie jest konieczne. Warto z niego skorzystać, jeżeli chcesz obserwować płynność ruchów, ich zakres oraz precyzję.
Nie musisz wykonywać wszystkich ćwiczeń na raz. Dostosuj ilość tych ćwiczeń i ilość powtórzeń do swoich możliwości.
Ćwiczenia oddechowe
Obejmij dolne żebra dłońmi lub jedną ręką, jeśli druga jest niedowładna. Weź kilka swobodnych oddechów. Teraz zrób głęboki wdech nosem i długi wydech, dociskając jednocześnie żebra dłońmi. Pamiętaj, by przy tym ćwiczeniu nie unosić ramion. Powtórz do ćwiczenie od 3 do 5 razy.
Tak jak w poprzednim ćwiczeniu weź wdech przez nos i jak najdłużej powiedz głoskę [s]: [sssssssssssssssssss].
Powtórz to ćwiczenie od 3 do 5 razy.
Na przemian, kilka razy powtórz głoski [s] i [sz]:
[s-sz-s-sz-s-sz-s-sz]
Powtórz to ćwiczenie od 3 do 5 razy.
Do tego ćwiczenia potrzebna będzie ci rurka o długości 35 cm i średnicy 1 cm. Taką rurkę możesz zamówić przez Internet. Oprócz rurki potrzebna będzie ci mała, plastikowa butelka. Nalej do butelki wodę na ok. 5-6 cm wysokości, jest to zazwyczaj długość małego palca osoby dorosłej. Zanurz rurkę w wodzie, tak, by nie była dociśnięta do dna. Weź wdech przez nos nie unosząc ramion, wdmuchuj powietrze jak najdłużej do wody. Te czynność powtórz 4 razy. Po krótkim odpoczynku powtórz ćwiczenie z tą zmianą, że zamiast zwykłego wydechu powiedz do rurki głoskę [uuuuu]. To również powtórz 4 razy. Całe ćwiczenie powtarzaj 2 lub 3 razy dziennie.
Ćwiczenia fonacyjne
Weź swobodny, głęboki wdech i spróbuj jak najdłużej powiedzieć głoskę [a]: [aaaaaaaaaaaaaaaaaaa].
Powtórz to ćwiczenie od 3 do 5 razy.
Weź swobodny, głęboki wdech i staraj się powiedzieć ciągiem sylaby: ma – mo – me – mu – mi – my, wydłużając przy tym samogłoski: [ma – mo – me – mu – mi – my]
Powtórz to ćwiczenie od 3 do 5 razy.
Ćwiczenia artykulacyjne
Napełnij powietrzem obydwa policzki, zatrzymaj na 2 sekundy i wypuść powietrze. Powtórz to ćwiczenie od 3 do 5 razy.
Teraz spróbuj zakląskać kilka razy językiem. Zmieniaj układ ust na przemian jak przy głoskach [a] – [u]. Powtórz to ćwiczenie od 3 do 5 razy.
Otwórz szeroko usta, przytrzymaj język na wałku dziąsłowym – jest to miejsce tuż za górnymi zębami. Następnie przesuń język po podniebieniu w kierunku gardła. Powtórz to ćwiczenie od 3 do 5 razy.
Pomasuj każdy z policzków językiem. Zacznij od strony zdrowej, następnie przejdź na stronę niedowładną. Zostań przy każdym z policzków około poł minuty.
Obliż językiem szeroko otwarte usta, 4 razy w jednym kierunku, następnie 4 razy w drugą stronę.
Zaciśnij kilka razy wargi jak przy wymawianiu głoski [m]. Powtórz to ćwiczenie 5 razy.
Naprzemiennie nakładaj górną wargę na dolną oraz dolną na górną. Ćwiczenie powtórz 5 razy.
Wysuń zwarte wargi do przodu w tzw. dzióbek, przesuwaj je lekko na boki, staraj się przy tym by broda była nieruchomo. Ćwiczenie powtórz 5 razy.
Na przemian: wykonaj uśmiech z odsłonięciem zębów i uśmiech lekki z domkniętymi ustami. Ćwiczenie wykonaj 5 razy.
Rozluźnij dolną wargę, napnij lekko brodę, tak jakbyś robił smutną minę. Ruch potwórz 5 razy.
10 razy z rzędu powtórz sylabę [pa] w szybkim tempie: [pa-pa-pa-pa-pa-pa-pa-pa-pa-pa]. Powtórz to ćwiczenie od 3 do 5 razy.
10 razy mocno wypowiedz głoskę [k]:[k-k-k-k-k-k-k-k-k-k].
Teraz wypowiedz sylaby mocno akcentując głoskę [k]: KA, KO, KE, KU, KI, KY.
Powtórz to ćwiczenie od 3 do 5 razy.
Z dużą dokładnością wypowiedz samogłoski: A – O – E – U – I – Y. Powtórz to ćwiczenie od 3 do 5 razy.
Powtórz 10 razy: A – U,
powtórz 10 razy: U – I,
powtórz 10 razy: A – O – U,
powtórz 10 razy: O – A – I
Rehabilitacja po udarze jest zazwyczaj procesem długotrwałym, a jej efekty zależą od wielu czynników.
Nie zrażaj się, jeśli poprawa nie przychodzi zbyt szybko. Każdy pacjent po udarze dochodzi do zdrowia w swoim tempie.
zwiń