Powrót

Afazja po udarze – czym jest i na czym polega jej leczenie?

Moje życie po udarze 2021.10.21 Zespół Redakcyjny
Wizyta u lekarza

Pacjentów po przebytym udarze mózgu w różnym stopniu dotyka niepełnosprawność. Jej zakres uzależniony jest między innymi, od wielkości i umiejscowienia obszaru mózgu dotkniętego udarem. Jednym z najczęstszych skutków udaru mózgu jest afazja.

Czym jest afazja?

Afazja polega na częściowym lub całkowitym zaburzeniu funkcji językowych, u osób, które wcześniej bez trudności posługiwały się mową. Osoba z afazją może mieć problemy z tworzeniem i rozumieniem wypowiedzi, a także z czytaniem, pisaniem i liczeniem.  Afazja jest wynikiem uszkodzenia odpowiednich struktur mózgowych odpowiadających za umiejętności komunikacyjne. Zazwyczaj pojawia się w wyniku przebytego udaru mózgu.

Objawy afazji

W zależności od lokalizacji i rozległości udaru, najczęstszymi objawami afazji mogą być:

  • Zaburzenia rozumienia – chory może mieć trudności z rozumieniem kierowanych do niego wypowiedzi/komunikatów; nie spełnia próśb czy poleceń. Zdarzyć się może również, że tworzy długie, lecz pozbawione sensu wypowiedzi (nie zdając sobie z tego sprawy).
  • Zaburzenia tworzenia wypowiedzi – chory ma trudności z budowaniem wypowiedzi, ma problem z odpowiednim doborem słów, popełnia błędy (np. myli głoski, sylaby lub źle odmienia wyrazy). Budowane przez niego zdania mogą być bardzo krótkie, spowolnione, sprawiają wrażenie tworzonych z dużym wysiłkiem.
  • Zaburzenia nazywania – tzw. anomia (zaburzenia aktualizacji wyrazów). Jest to objaw, pojawiający się z różnym nasileniem w przebiegu każdej afazji. Z powodu zaburzeń anomicznych, chory ma trudności w przypominaniu sobie słów podczas rozmowy, może także mieć kłopoty z nazywaniem przedmiotów lub mylić ich nazwy.
  • Zaburzenia pisania (agrafia).
  • Zaburzenia czytania (aleksja).

Rodzaje afazji

Na podstawie klinicznej analizy zespołów zaburzeń mowy powstała klasyfikacja rodzajów afazji opracowana przez T.H. Weisenburga i K.E. McBridge’a wyróżniająca:

  1. Afazję głównie ekspresyjną (ruchową) – polegającą na trudnościach z mówieniem;
  2. Afazję głównie impresyjną (czuciową) – polegającą na trudnościach z rozumieniem wypowiedzi;
  3. Afazję ekspresyjno-impresyjną (mieszaną) – dochodzi do niej wtedy, kiedy w równym stopniu zaburzone jest zarówno mówienie jak i rozumienie;
  4. Afazję amnestyczną – polega na wybiórczym zaburzeniu nazywania;
  5. Afazję globalną (całkowitą) – dochodzi do niej wówczas, gdy pacjent  nie jest w stanie zarówno mówić, ale i rozumieć wypowiedzi.

Innym podziałem afazji jest również ten ze względu na umiejscowienie uszkodzenia określonego obszaru mózgu. Zgodnie z tym wyróżniamy:

  1. Afazję Broca – dochodzi do niej podczas rozległego uszkodzenia dolnej części lewego płata czołowego, obszaru przedśrodkowego oraz górnej części lewego płata skroniowego idącego w głąb istoty białej;
  2. Afazję Wernickiego – wywołują ją uszkodzenia tylnego trzeciego oraz górnego zakrętu skroniowego;
  3. Afazja przewodzeniowa – dotyczy połączeń dróg obszaru Broca z okolicą Wernickiego;
  4. Afazja nominacyjna (anomiczna) – występuje przy uszkodzeniach lewego zakrętu kątowego
  5. Transkorowa afazja motoryczna
  6. Transkorowa afazja sensoryczna
  7. Afazja całkowita
  8. Afazja podkorkowa.

Skutki afazji

Chory z afazją nie może porozumiewać się w sposób zrozumiały ze światem zewnętrznym. Świadomość niemożności wyrażania własnych potrzeb i poglądów zwykle wiąże się u pacjenta z lękiem, smutkiem i izolacją, które mogą przerodzić się w depresję. Brak możliwości prowadzenia rozmowy w sposób swobodny wpływa destrukcyjnie na osobowość chorego. W rezultacie dochodzi do zaburzenia funkcjonowania społecznego.

Leczenie afazji po udarze

Afazję „leczy się” poprzez rehabilitację z udziałem logopedy/neurologopedy lub neuropsychologa. Rehabilitacja w przypadku afazji polega na wykonywaniu odpowiednio dobranych ćwiczeń rozumienia bądź budowania wypowiedzi a także pisania i czytania.  Ćwiczenia te, powinny być poprzedzone diagnozą, która umożliwi zbadanie, które funkcje językowe wymagają usprawnienia. Dla uzyskania jak najlepszych efektów, terapia afazji powinna być prowadzona również poza gabinetem terapeuty. Warto wtedy spytać terapeuty jak usprawniać mowę chorego podczas codziennych aktywności.

Więcej o zaburzeniach mowy dowiesz się z artykułu Co warto wiedzieć o dyzartrii? Zaburzenia realizacji mowy w teorii i praktyce

Przeczytaj także: